نکاتی در مورد رسیدگی و مراقبت از سلامت پوست

یکی از باور هایی که بسیار شایع است و در رفتار مراجعین به درمانگاه ها و کلینیک ها مشاهده می کنیم این است که خیلی از افراد به طور دائم انواع مختلفی از کرم ها را همراه خود دارند و فکر می کنند که این کرم ها باعث رفع چین و چروک پوستشان می شود.

در طی این گفتگو به بررسی این باور می پردازیم.

ما برای اینکه بدانیم داشتن پوستی جوان، شاداب و باطراوت ملزم چه کار هایی است، شاید اشاره ای به ساختار و ساختمان پوست، به درک این عوامل کمک کند.

ساختار پوست همانند یک ساختمان

در یک مثال ساده میتوان پوست را به یک ساختمان تشبیه کرد.

شما این ساختمان را باید روی یک بنای محکمی بنا کنید، پوست روی بنایی به نام استخوان بندی بدن قرار می گیرد، پس اگر استخوان تحلیل رود، با تحلیل آن، بافت چربی که پوست روی آن قرار می گیرد باعث ایجاد تغییراتی در ظاهر پوست می شود.

این ساختمان از یکسری ستون تشکیل شده که پوست دارای این ستون ها با عنوان رشته کلاژن می باشد.

این ستون ها توسط آرماتور یا رشته های دیگر به هم وصل می شوند که به این ها رشته های الاستین (رشته هایی کشسانی) می گویند که در طول زمان هرچه از زمان کودکی فاصله بگیریم از قدرت کشسانی آن کاسته می شود.

در این ساختمان یک ظاهر پوست داریم که این قسمت اپیدرم نام دارد، این لایه خارجی پوست(اپیدرم) که تقریبا یک میلی متر ضخامت دارد و ما در ظاهر همین یک میلی متر را می بینیم که این لایه خارجی پوست ویژگی هایی دارد که شاید در خیلی از ارگان های بدن نبینیم و این ویژگی توانایی بازسازی دائمی این قسمت می باشد.

پس اگر بتوانیم با روش های مختلف این ساختمان را به اصطلاح بازسازی کنیم، پوست ما جوان تر و شاداب تر خواهد بود و در واقع آن علائم پیری و سن را با تاخیر یا با شدت کمتری نشان می دهد.

راه های برای پیشگیری از چین و چروک صورت

همانطور که می توان یک عضله را با ورزش سرحال و قوی نگه داشت، با توجه به تاثیرات افزایش سن بر پوست، به همان نسبت یا حتی خیلی بیشتر، پوست به خاطر قابلیت بازسازی اش قابل جوان تر شدن است.

اگر به پوست کودکان توجه کنیم، اکثرا پوست های خیلی خوب دارند و این گذر زمان و عوامل محیطی داخل بدن هستند که پوست را میتواند در افراد مختلف متمایز کند.

شاید مهم ترین عاملی که باعث تغییر پوست ما می شود زمان می باشد. به هر حال گذر زمان و سن چیزی است که لاتغییر است و در همه افراد اتفاق می افتد و مسلما از یک فرد 50 ساله، داشتن پوستی مانند پوست یک فرد 20 ساله انتظار نمی رود.

اما یک فرد 50 ساله می تواند دارای یک پوست استاندارد باشد که متناسب با آن سن، جوان تر از آن به نظر برسد.
با گذر زمان استخوان ها تحلیل می روند و جذب می شوند.

حالا در غالب پوکی استخوان یا گذر زمان، بافت چربی تحلیل می رود و در یک قسمت چروک پوست ظاهر می شود وابسته به این، ما کارهایی را که برای بازسازی پوست انجام می دهیم حتما باید لحاظ شود تا فردی که برایش چروک پوستی ایجاد شده و افتادگی پیدا کرده، چه درصدی از این افتادگی ثانویه است که آن موقع باید اصطلاحا از فیلر ها استفاده کنیم.

مواردی که باعث چین و چروک می شود:

وقتی استخوان صورت و گونه تحلیل می رود و پوست دچار افتادگی می شود ممکن است یک تزریق چربی یا جایگزین بافت چربی تا حدودی این افتادگی را برطرف کند.

نکته بعدی ساختار ژنتیکی افراد است که طبیعتا خیلی قابل دستکاری نیست و در افراد مختلف متفاوت است.

نکته بعد عوامل خارجی می باشند، یعنی در محیطی که زندگی می کنیم، عوامل داخلی و بیماری های داخلی وجود دارند که این ها می توانند مستقیم پوست را تحت تاثیر قرار دهند.

قابل توجه است که تغذیه و شرایط روحی روانی نقش خیلی مهمی دارند.

رفتار های پرخطری که فرد انجام می دهد یا فردی که سیگاری است پوستش زود تر از یک فرد غیر سیگاری شکسته می شود.

توصیه ای که برای این افراد داریم:

1. تماس با آب را به حداقل ممکن برسانند.
2. استفاده از شوینده های غیر ضابونی، چون صابون ها قلیا هستند و چون پوست اسیدی است پوست را خشک تر می کند.
3. از پن های کرمی و شوینده های کرمی استفاده شود.

بعضی ها از شامپو بدن استفاده میکنند که لازم به ذکر است که شامپو بدن همان صابون است که به شکل مایع در آمده و برای فردی که پوستش خشک است این خشکی پوست را تشدید خواهد کرد.

از عوامل کمک کننده میتوان به بخور دادن و مرطوب نگه داشتن فضا اشاره کرد.

اگر این عوامل کمک کننده نبودند میتوان کرم های مرطوب کننده را پیشنهاد کرد که میتوانند خشکی را به حداقل ممکن برسانند.

تاثیر آفتاب بر سلامت پوست

ضرر آفتاب برای پوست خیلی بیشتر از فایده آن می باشد و اگر بحث ژنتیک و سن را کنار بگذاریم مهم ترین عامل مخرب پوست نور آفتاب می باشد.

همه افراد هم به تجربه دیده اند، آن ناحیه ای از صورت که آفتاب می خورد نسبت به دیگر نواحی بدن که آفتاب نمی خورند، تفاوت فوق العاده زیادی دارد.

از نظر رنگ، لکه هایی که ایجاد می شود، شیوع سرطان های پوستی که بیشتر در نواحی صورت درگیر می شود و خیلی عوامل دیگر که مهم ترین عاملش فقط آفتاب است.

بنابراین آفتاب مهم ترین و اصلی ترین عامل مخرب پوست است که از چند طریق این کار را می کند.

نور ماورائ بنفش

1. این نور، دارای چند طیف می باشد که طیف قسمت A برای پوست تغییر رنگ ایجاد می کند و به اصطلاح پوست را برنزه میکند، که ضرر آن به جز لکه ای که قابل برگشت می باشد نیست.

2. طیف B یا اصطلاحا UVB قسمتی است که وقتی وارد هسته سلول پوست می شود، روی DNA هسته و روی هسته سلول تغییراتی ایجاد میکند که آنها را مستعد سرطان می کند و این یک اثر تجمعی است.

یعنی آفتاب دوران های بچگی و نوجوانی میتواند در دوره میانسالی و بالاتر سرطان های پوستی را ایجاد کند.

ماورائ بنفش می تواند رشته های الاستین و آن حالت کشسانی که پوست دارد را در واقع شکننده، شل و ضعیف کند و آنها باعث می شوند که در گذر زمان آن پوست شل شود که اصطلاحا به آن الاستوز می گویند.

پس یکی از عواملی که باعث شلی پوست می شود همین آفتاب می باشد.

جذب ویتامین D با آفتاب

برای مثال اگر فردی بخواهد تمام ویتامین D خود را از آفتاب جذب کند روزی حداقل 9 ساعت تمام بدن باید در مواجه نور آفتاب باشد. این کار در رفتار عمومی، شغل فرد و کارکرد فرد تداخل ایجاد می کند.

به همین دلیل در کشور های پیشرفته هم که ممکن است تماس آفتاب با پوست زیاد باشد، ولی باز هم تنها مکملی که سعی میکنند به اجبار وارد تغذیه شان شود ویتامین D است.

بنابراین توصیه ما این است که تماس با آفتاب به حداقل ممکن برسد. این تماس هم بیشتر رفتاری است.

اوج آفتاب و 80% طیف ماوراء بنفش حدودا از ساعت 10 صبح تا 2-3 بعد از ظهر می باشد، که اینجا به افرادی که شغلشان در تماس با آفتاب است توصیه می کنیم ضد آفتاب را جدی بگیرند.

اگر فردی در سایه راه برود نسبت به زمانی که مستقیم جلو آفتاب می رود، 70% ماوراءبنفش کمتر می شود.
اگر پوشش مناسب استفاده شود به همین نسبت کم می شود.

برای فرد حساس، مثل کسی که پوست خیلی سفید و حساسی نسبت به نور دارد، در این لحظه بحث ضدآفتاب ها خیلی جدی تر می شود.

بنابراین باید رفتار ما نسبت به آفتاب اصلاح شود و در موارد غیر ضروری در تابش نور مستقیم قرار نگیریم.

سوالاتی که ممکن است برای شما نیز پیش بیاید!

مراجعه کننده اول:

سلام آقای دکتر من یک خانم 74 ساله هستم. و به شدت پوست خشکی دارم، به صورتی که بلافاصله بعد از وضو گرفتن پوستم خشک می شود. به علاوه قسمتی از پوست پشتم مثل پرتقال درشت شده است. باتشکر از راهنمائیتون.

پاسخ جناب دکتر:

سن یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد خشکی پوست است، علتش این است که با افزایش سن هم غدد چربی و هم غدد عرق سازشون کم می شود. بنابراین تقریبا عمومی است.

البته پوست خشک در فصول سرد مثل پائیز و زمستان و در مناطق کوهستانی به دلیل ارتفاع، هوا خشک تر است پس به دلیل اینکه رطوبت هوا کم می شود و از گرم کننده ها بیشتر استفاده می کنند حتما خیلی بدتر می شود.

مراجعه کننده دوم :

سلام. من یک خیاط هستم که در اثر قطع کردن نخ با دست، جای نخ بر روی انگشتانم باقی مانده است. حتی از کرم هم استفاده کردم اما تاثیری نداشته اند.
ممنون از پاسخ گویی تان.

پاسخ جناب دکتر:

جای نخ روی انگشت اگر در قسمت خارجی پوست باشد معمولا در عرض 2-3 هفته الی 1ماه با کمک بازسازی که خود پوست انجام می دهد و همچنین استفاده از کرم های موضعی قابل اصلاح هستند.

وقتی ضربه ای وارد ناحیه ضخیم می شود و شکلش تغییر می کند باید از کرم های لایه بردار قوی مانند کراتولیکا استفاده کرد و اصلاح خواهد شد. اما اگر گاهی شغلی در گذر زمان باعث شود به ناحیه ای فشار زیادی وارد شود و استخوان آن ناحیه تغییر شکل دهد، پوست آن ناحیه به مرور نازک می شود.

آن قطعا تغییر رفتاری را می طلبد تا آن کار دیگر مطلقا تکرار نشود، به علاوه یکسری از کارها باید ببینیم چه قسمت هایی از پوست از بین رفته است.

گاهی چربی زیر پوست از بین می رود که می توان با تزریق چربی به آن قسمت حالت عادی داد. این حتما باید دیده شود که کدام قسمت انگشت (که شامل استخوان، چربی، زیر پوست یا روی پوست) تغییر کرده که اصلاح شود.

مراجعه کننده سوم:

سلام. خانمی هستم 40 ساله، متاسفانه هر جای جوشی که میزنم یا کک و مکی که در اثر نور آفتاب بر روی صورتم ایجاد می شود، ماندگار می شوند و متاسفانه به مرور تعدادشان بیشتر می شود و از بین نمیروند.
ممنون از پاسخ گویی تان.

پاسخ جناب دکتر:

جای جوش و کک و مک دو مبحث کاملا جدا هستند، افرادی که پوستشان سبزه هست وقتی جوش می زنند به جای آن یک لکه باقی می ماند که این لکه به مرور زمان از بین می رود و به درمان جدی احتیاج ندارد.

ولی کک و مک یک ظاهر ژنتیکی است. کسانی که پوست سفیدی دارند معمولا کک و مک پیدا می کنند و این از خاصیت کک و مک است که با نور آفتاب پر رنگ می شود و با استفاده از دارو ها کمرنگ می شوند.

لیزر های کیوسوئیچ و کیواس معمولا کمک می کند که اینها برداشته شوند و از بین بروند.
طبعا فردی که برای برداشتن این ها از لیزر استفاده می کند باید مراقبت بیشتری کند تا دوباره اضافه نشود.

مراجعه کننده چهارم:

سلام. من صورتم به دلایلی از قبیل سرما، گرما، عصبانیت به سرعت برافروخته می شود و کم پیش می آید که حالتی عادی داشته باشد.
ممنون از راهنمایی تان.

پاسخ جناب دکتر:

برافروختگی صورت معمولا در افرادی دیده می شود که پوست سفیدی دارند، رگ های خونی یا شریان خونی نسبت به تغییرات عاطفی و هیجانی واکنش بیشتری نشان می دهند.
اعصاب پاراسمپاتیک تحریک می شوند، عروق گشاد می شوند.